معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران که پیش از این از محدودیت استفاده از نمای شیشه‌ای سخن گفته بود، این بار از جریمه‌هایی سخن می‌گوید که برای ناقضان بخشنامه‌های مربوط به نمای شیشه‌ای سنگین خواهد بود.
جریمه‌های سنگین
هیربد معصومی می‌گوید: در آینده جرایم برای نماهای شیشه‌ای به‌گونه‌ای سنگین خواهد شد تا استفاده از شیشه در نما برای سازندگان مقرون به صرفه نباشد و کاهش نماهای شیشه‌ای در ساخت و سازهای سطح شهر تحقق یابد.
وی تأکید می‌کند: در این راستا در مرحله اول برای این نوع ساختمان‌ها جریمه در نظر گرفته شده اما در آینده با بیشتر شدن جرایم، مکانیزم اجرایی به‌نحوی اعمال می‌شود تا برای مجریان و سازندگان استفاده از شیشه در نما، مقرون به صرفه نباشد؛ اقدامی که کارشناسان شهرسازی از آن استقبال کرده و با توجه به اقلیم و گسل‌های تهران پیشنهاد می‌کنند که شهرداری با این موضوع برخورد قاطع داشته باشد.
این پیشنهادها و صحبت‌ها درخصوص محدود کردن نمای شیشه‌ای در تهران که جزء 4منطقه زلزله خیز کشور محسوب می‌شود در سال‌های اخیر به تهیه بخشنامه‌ها و مصوبه‌هایی از سوی نهادهای اجرایی و قانونگذار مدیریت شهری انجامید که در مهم‌ترین آنها شورای شهر در دی ماه سال 87 ضوابطی را برای نمای شیشه‌ای ساختمان‌ها و ممنوعیت ساخت ساختمان‌های تمام شیشه‌ای صادر کرد و مسئولان اجرایی در حوزه معماری و شهرسازی افزایش ضریب ایمنی و رعایت مبحث 19 مقررات ملی ساختمان را از اهداف مهم آن بر شمردند که قرار بود با روش‌های سلبی اجرایی شود و در این بین صحبت‌هایی از جریمه به میان آمد که قابل توجه بود ولی اجرایی نشد و ظاهراً قرار است از این پس اعمال شود.
خطر زلزله و انعکاس نامناسب
از نقطه‌نظر کارشناسان شهرسازی علاوه بر خطر زلزله که خطر ریزش و آسیب به شهروندان را بالا می‌برد، هوای گرم و خشک ایران و تهران و میزان بالای تابش نور یکی از دلایلی است که استفاده از نماهای شیشه‌ای به میزان زیاد را زیر سؤال می‌برد و انعکاس نور درونی و بیرونی برای مناطقی با این نوع آب و هوا و تابش نور فاقد مطلوبیت است.
بر این اساس استان تهران با عرض جغرافیایی 34/5 تا 36/20 شمالی در بیش از دو سوم روزهای سال آفتابی است. برای چنین اقلیمی استفاده رو‌به افزایش شیشه در نمای ساختمان، با هیچ منطقی سازگار نیست و نبود قوانین محدود‌کننده در استفاده از این ماده ساختمانی حاصلی جز اتلاف انرژی نخواهد داشت.
از سوی دیگر میانگین ساعات آفتابی استان تهران براساس یافته‌های ایستگاه هواشناسی کشاورزی کرج بین سال‌های 1350 تا 1380، در حدود 2899 ساعت است؛ یعنی بیش از دو سوم روزهای سال. هر چه از تهران به سمت جنوب کشور برویم این روزها بیشتر می‌شود و استفاده از سطح وسیع شیشه در ساختمان‌ها در شهری مثل تهران با میانگین زیاد روزهای آفتابی، صرف‌نظر از منظر زیبایی‌شناسی، حاصلی جز گرم‌شدن بیش از حد ساختمان نخواهد داشت. هر چند از نظر زیبایی شناختی نیز کارشناسان مواردی را مطرح می‌کنند که قابل توجه است.
آنها معتقدند که براساس عامل زیبایی‌شناسی بنایی که یکنواختی آزاردهنده نداشته باشد و تنوع و یکپارچگی در آن رخ بنماید، از مطلوبیت بیشتری برخوردار است؛ در حالی که بناهای تمام شیشه علاوه بر اینکه تناسب بصری ندارد، خشک و بی‌روح به‌نظر می‌رسد که حتی با انعکاس نور از طریق شیشه عابران را آزار می‌دهد.
قانون و شیشه
شورای شهر تهران در تاریخ 11 مهرماه سال 1385، بخش‌هایی از لایحه‌ای را تصویب کرد که به موجب آن نمای ساختمان‌ها به‌ویژه نماهای شیشه‌ای بیش از 4طبقه باید مطابق مقررات ملی ساختمان و ضوابط صرفه‌جویی در مصرف انرژی و مبحث زلزله و هویت بخشی سیمای شهری طراحی و اجرا شوند.
براساس ماده یک این لایحه، شهرداری موظف شد برای تمامی بناهای 5 طبقه و بیشتر یا بناهای بالاتر از 2 هزار مترمربع زیربنا و تمامی ساختمان‌های عمومی که متقاضی استفاده از نمای شیشه‌ای (بیش از 40درصد سطح نما) در هر طرف از سطوح نمایان ساختمان هستند مقررات مربوطه از جمله مقررات ملی ساختمان و مباحث 3، 5، 18 و 19 و مبحث زلزله را اعمال کند و به موجب این مصوبه متقاضیان صدور پروانه ساختمان برای ساختمان‌های شیشه‌ای (بیش از 40درصد سطح نما) ملزم به ارائه مدارک مورد نیاز از جمله نقشه‌های معماری شامل پلان‌ها، مقاطع نما از تمامی جبهه‌های نمایان ساختمان به واحد صدور پروانه ساختمان شهرداری‌های مناطق شده‌اند.
مالکان موظف شدند نقشه‌ها و چک لیست‌های تکمیل شده را که به تأیید و امضای مهندسان معمار و محاسب رسیده است، به شهرداری ارائه کنند و مهندسان معمار و محاسب نیز موظفند ضوابط ملاک عمل شهرداری و مقررات ملی ساختمان از جمله مباحث 3، 5، 18و 19 و مبحث زلزله را در نقشه و چک‌لیست‌ها کنترل و تأیید کنند.
در این لایحه که گفته می‌شد از نظرات کارشناسی اساتید دانشگاه مرکز تحقیقات مسکن، سازمان بهینه‌سازی سوخت و معاونت شهرسازی شهرداری نیز استفاده شده، بحث اتلاف انرژی مربوط به جداره و پنجره ساختمان‌ها و بحث نماها در کنار هم دیده شده بود و اعضای شورای شهر تهران تأکید داشتند براساس این لایحه هیچ مالکی بدون اجازه شهرداری امکان ساخت نمای شیشه‌ای را ندارد و تمام نماهای شیشه‌ای با اجازه شهرداری‌ها ساخته می‌شود. آنها ناپایداری در برابر زلزله، آتش سوزی و افزایش مصرف انرژی را از معایب استفاده از نمای شیشه‌ای در بناها دانسته‌اند.
استفاده هوشمندانه
خسرو دانشجو، سخنگوی شورای شهر تهران، که در آن زمان سمت مخبر کمیسیون شهرسازی شورای شهر را برعهده داشت، بر این باور بود که نمای ساختمان یک شهر متعلق به شخص مالک نبوده و باید در سوق دادن مردم به سمت استفاده از مصالح، هوشمندانه عمل کنیم، در غیر این صورت با توجه به فرهنگ موجود در ساخت و ساز، متقاضیان ساخت‌وساز به سمت سهل‌الوصول‌ترین نوع مصالح می‌روند.
نادر شریعتمداری، از دیگر اعضای شورای شهر نیز بحث عوارض را در این ارتباط مطرح کرده و گفته بود: مطابق طرح اولیه قرار بود عوارضی برای ساختمان‌های دارای نماهای غیرسنتی تصویب کنیم تا در جهت ارتقای هویت ساختمان‌ها در سطح شهر تهران، نماهای سنتی مورد تشویق قرار گیرد چرا که بررسی وضعیت مصرف انرژی در ساختمان‌ها در سال 1385 نشان می‌داد در بخش‌های تجاری و خانگی معادل 12 میلیارد دلار اتلاف انرژی صورت گرفته است که این موضوع به‌طور مستقیم به عدم‌‌اجرای قوانین به‌ویژه مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان در کشور مربوط می‌شد.
